De beste peuterspeelzaal ter wereld.. staat in Japan. Onlangs werd via TED-talks een inspirerende presentatie gepubliceerd die verhaalt over een onderwijsexperiment in Japan dat in 2007 gestart werd en nu wereldkundig wordt gemaakt. Architect Takaharu Tezuka vertelt bevlogen over een school waar bomen door het dak groeien, Sinterklaas wérkelijk door het dak komt, kinderen dagelijks spelenderwijs minimaal 4 kilometer afleggen, en vooral over een school waar kinderen nog kinderen mogen zijn.

De vigerende en dominante modus in het Nederlands onderwijs is opbrengstgericht. Opbrengstgericht werken bepaalt het lesrooster en curriculum, taal en rekenen staan met stip op nummer 1 (en 2 tot en met 10, voor veel anders is geen tijd en prioriteit.) De meest recente versie van de eindtoets 2015 voor het basisonderwijs focust volledig – en nog meer dan in eerdere jaren – op begrijpend lezen, spelling en rekenvaardigheden. Geluk en welbevinden worden niet gemeten. De economisch gedreven maatschappij schrijft voor wat er geleerd moet worden, onderzoekers leveren methodes om zulks te legitimeren en faciliteren. Deels moet er straks geld verdiend worden, deels moet er nu bezuinigd worden. Het hoger onderwijs klaagt over het erbarmelijk niveau van het voortgezet onderwijs, op hun beurt speelt het VO de Zwarte Piet (De Sint werd al eerder genoemd) naar het basisonderwijs en in de middenbouw van de basisschool worden kleutergroepen en peuterspeelzalen opgevoerd als schrikbarend te kort schietend. Althans als het gaat om taal en rekenen. Dat er aan burgerschap gewerkt wordt, dat kinderen zichzelf vinden en waarderen, elkaar vinden en leren met elkaar om te gaan, leren ontbijten, andere talenten ontplooien? Och.

Ook het onderwijs in Japan is opbrengstgericht. Al jaren. Wie niet mee kan valt af. Of haakt af, zoals een aantal jaren geleden de opvallende hoge aantallen van zelfdoding onder studenten lijken aan te tonen. De immense druk van stampen, presteren, bijles via cramschool, wordt in Japan echter pas opgevoerd vanaf de hogere groepen van hun basisschool. Daarvóór mogen peuters en kleuters nog wel wat meer genieten. Deze jonge kinderen zijn immers kawai (schattig) en de oogappels van het gezin. Ze worden vereerd en verwend, wellicht als preventieve spijtbetuiging voor wat later op hen af gaat komen.

Het is dan ook geen wonder dat de beste peuterspeelzaal ter wereld in Tokyo staat. Fuji Kindergarten in Tachikawa. Architect – en vader – Takaharu Tezuka. Japan heeft de middelen, het culturele klimaat, maar heeft ook het weer mee; de deuren en ramen kunnen het grootste deel van het jaar open staan. De petjes van de kinderen zijn niet alleen schattig, ze vormen gezamenlijk een herkenbare groep, maar dienen werkelijk ter bescherming van de zon. Als een dorp op zich, is een peuterspeelzaal met liefde voor en inzicht in kinderen ontworpen en gebouwd, in een ovaal van 183 meter, bedoeld voor 500 kinderen. Door het dak groeien Keyaki, Japanse iepen, van 25 meter hoog. De opdrachtgever, het bestuur van Fuji Kindergarten, communiceert haar missie expliciet: “Kids first * Help me * Do it myself”.
Zie : fujikids.jp.

U begrijpt het: We bevelen de onderstaande film van harte aan. 9 Minuten werkelijk ademloos genieten van hoe het ook kan, geïnspireerd raken van wat mogelijk is als we de wereld omdraaien: vertrekken vanuit de kinderen en niet vanuit de economie.